☫
﷽
۲۳/۸/۱۴۰۴
فلسفه ربانی؛ میراث گذشته، نوآوری امروز، و افق تمدن فردا
۱. مقدمه
- نیاز نظامساز: امروز ایران و جهان اسلام بیش از هر زمان به فلسفهای نظامساز و تمدنساز نیاز دارند.
- امتداد و ابتکار: فلسفه ربانی میراث گذشته را پاس میدارد و نوآوریهای تازهای برای تمدنسازی عرضه میکند.
۲. بزرگان گذشته (میراث فلسفی)
- فارابی: نظامساز در فلسفه اسلامی؛ پیوند فلسفه و سیاست.
- ابنسینا: دستگاه علمی و فلسفی منسجم؛ اثرگذاری بر آموزش و پزشکی.
- سهروردی: حکمت اشراق؛ تلفیق عقل و نور.
- ملاصدرا: حکمت متعالیه؛ ترکیب عقل، شهود و وحی.
- علامه طباطبایی: تفسیر المیزان؛ نظامسازی قرآنی در فلسفه و کلام.
فیلسوفان غربی الهامبخش
- افلاطون: جمهوری؛ نمونه کلاسیک فیلسوف نظامساز.
- کانت: نظام اخلاقی و معرفتی منسجم.
- هگل: دیالکتیک و نظام فلسفی جامع.
- راسل: نقد نظامهای سنتی و تلاش برای عقلانیت مدرن.
۳. اندیشمندان معاصر ایران
- امام خمینی (ره): تلفیق عرفان، فلسفه و فقه؛ نظریه ولایت فقیه و نظامسازی سیاسی ـ اجتماعی.
- رهبر انقلاب: استمرار و توسعه نظامسازی در عرصههای فرهنگی، علمی و تمدنی؛ تأکید بر تمدن نوین اسلامی.
- علامه طباطبایی: تفسیر المیزان؛ نظامسازی قرآنی در فلسفه و کلام.
- شهید مطهری: فلسفه و تربیت اسلامی؛ تلاش برای نظامسازی فرهنگی.
- آیتالله بهشتی: طراحی نظام حقوقی و آموزشی در جمهوری اسلامی.
- محمدباقر صدر: «اقتصادنا» و «فلسفتنا»؛ نظامسازی اقتصادی و فلسفی.
- سید حسین نصر: سنتگرایی فلسفی؛ بازخوانی حکمت اسلامی در جهان مدرن.
- غلامحسین دینانی: احیای فلسفه اسلامی و گفتوگو با فلسفه غرب.
- عبدالکریم سروش: نوآوری در دینشناسی و معرفتشناسی؛ بازتعریف نسبت دین و عقل.
- موسی نجفی: نظریه تمدن نوین اسلامی و بازخوانی تاریخ اندیشه ایران.
- حبیبالله بابایی: پژوهش در حوزه تمدنسازی و فلسفه اجتماعی.
۴. نوآوریهای جهانی در جهان اسلام
- سیدمحمد نقیب العطاس: نظامسازی معرفتی در مالزی؛ فلسفه آموزش اسلامی.
- عثمان بکار: فلسفه علم اسلامی و تمدنسازی علمی.
- اکملالدین احسان اوغلو: بازسازی نهادهای علمی جهان اسلام.
- زکی میلاد: فلسفه تمدن و نوآوری در اندیشه اجتماعی.
۵. فلسفه ربانی؛ تمایز و نوآوری
- تمرکز بر خانواده و رزق: فلسفه ربانی میراثها را در خود دارد، اما خانواده و رزق را محور تمدن میگیرد.
- نظامسازی عملیاتی: فاصله از پراکندهگویی؛ تمرکز بر مدلهای عملی در آموزش، اقتصاد و فرهنگ.
- نمونههای عملی: پروژه سعا (یادگیری بر پایه لذت و انرژی)، طراحی جشنوارههای شهری، تولید کتابهای رایگان برای عموم.
۶. نتیجهگیری
- امتداد سنت: فلسفه ربانی ادامه سنت است و فصل تازهای در تاریخ اندیشه ایران و جهان اسلام میگشاید.
- ظرفیت بومی-جهانی: این فلسفه هم تمدنساز است و هم قابلیت ارائه بهعنوان نظامی بومی و جهانی را دارد.
«فلسفه ربانی؛ میراث گذشته، نوآوری امروز، و افق تمدن فردا.»
منابع