یکی از بنیادی‌ترین آموزه‌های وحیانی قرآن کریم، اصل «کُلٌّ یَعمَلُ عَلی شاکِلَتِه» است؛ یعنی هر فرد و جامعه بر اساس شاکله‌ی درونی خود عمل می‌کند. شاکله، همان مجموعه‌ی باورها و نگرش‌هایی است که رفتارها و مسیر زندگی را شکل می‌دهد. اگر این شاکله آلوده به باورهای سمی و شیطانی باشد، خروجی آن ناامنی، رکود، بخل، حسادت و جنگ خواهد بود. اما اگر شاکله بر پایه‌ی باورهای الهی بنا شود، جامعه به‌طور طبیعی به سمت آرامش، صلح، رشد، ثروت، تولید علم و کاربست آن حرکت خواهد کرد.  

---

ریشه‌های اصلی باورهای سمی

- باور به کمبود: منشأ حسادت، بخل و رقابت ناسالم.  

- باور به جبر مطلق: عامل بی‌مسئولیتی و رکود اجتماعی.  

- باور به بی‌ارزشی فردی: زمینه‌ساز افسردگی و توقف خلاقیت.  

- باور به جدایی عقل و ایمان: موجب تعصب و سطحی‌نگری.  

- باور به فضیلت فقر تحمیلی: مانع تلاش و پیشرفت اقتصادی.  

- باور به بی‌اهمیتی لذت و آرامش: تضعیف انرژی در یادگیری و عبادت.  

---

مسیر اصلاح

1. تشخیص باورهای مشکل‌ساز و ریشه‌یابی آن‌ها.  

2. تغییر باورها با سه تیغ اصلاح: عقل، تجربه، وحی.  

3. تصحیح شاکله‌ها در سطح فردی، اجتماعی و اقتصادی.  

4. حرکت طبیعی جامعه به سمت امنیت، رشد و شکوفایی.  

---

دعوت به اقدام

امروز بیش از هر زمان دیگر، نیازمند بازنگری در شاکله‌های ذهنی و فکری جامعه هستیم. حوزه‌های علمیه می‌توانند با تکیه بر متون وحیانی، عقلانیت اسلامی و تجربه‌های تاریخی، پرچمدار اصلاح باورها باشند. این اصلاح نه تنها فرد را از دام ناامیدی و رکود می‌رهاند، بلکه جامعه را در مسیر پیشرفت و عدالت قرار می‌دهد.  

---

🔑 نتیجه: اصلاح باورها، اصلاح شاکله است؛ و اصلاح شاکله، اصلاح جامعه. این همان فلسفه ربانی است که می‌تواند زیربنای تمدن نوین اسلامی باشد.